U fokusu - Bosna i Hercegovina

Na dobošu akcije u devet preduzeća

Među preduzećima sa liste za privatizaciju nalaze se tri koja su u stoodstotnom državnom vlasništvu i to “Novi mermer” Šekovići, “Novi autodijelovi” Rudo i “Nova tvornica prečistača” Rogatica.

Planom privatizacije obuhvaćen je i Rudnik željezne rude (RŽR) “Ljubija” Prijedor, u kojem Srpska ima 64,9 odsto akcija, čija je prodaja počela još 2016. godine, ali je više puta odgađana zbog političkih i drugih nesuglasica.

Potencijalnim kupcima biće ponuđene i akcije “Krajinapetrola” Banjaluka u kojem je 42,2 odsto državnog udjela, kao i akcije preduzeća “Budućnost” iz Šamca gdje Srpska ima 29,9 odsto vlasničkog udjela.

U ostalim preduzećima obuhvaćenim planom privatizacije za ovu godinu udio Srpske je manji od 20 odsto, a riječ je o banjalučkim preduzećima “Stočar” i “Šeher”, te Privrednom društvu “Semberija” iz Bijeljine.

Član Udruženja ekonomista RS SWOT Marko Đogo rekao je za “Glas Srpske” da su sva navedena preduzeća koja u svom nazivu imaju prefiks novo, zapravo nisu nova već stara preduzeća, giganti iz doba socijalizma koji su bili dio integrisanog sistema i proizvodili za manje-više poznate kupce.

-  U međuvremenu, ta preduzeća su ostala bez tržišta, a potom završila u stečaju ili su opstajala samo na papiru dok proizvodnje uglavnom nije bilo. Ta preduzeća su interesantnija sa stanovišta lokalnih urbanističko-imovinskih odnosa, nego što takvim diskontinuitetom u poslovanju mogu biti interesantna drugim privrednim subjektima iz te djelatnosti koja bi kupovinom tih preduzeća povećala kapacitete - istakao je Đogo. Dodaje da je tržišna vrijednost tih preduzeća, izuzev imovine, veoma niska i zbog toga se prodaju godinama.

- Vlada se vjerovatno tu našla u raskoraku između percepcije javnosti o vrijednosti tih preduzeća i onoga koliko ona zaista vrijede. Od toga bih svakako izuzeo RŽR “Ljubija” koje nije preduzeće koje ima problema da nađe kupca. Tu je više riječ o odnosu između ekoloških interesa lokalne i šire zajednice, te investitora koji bi stekli većinski udio u preduzeću - objasnio je Đogo.

Ističe da nije lako uskladiti interese svih strana.

- To je poprilično hodanje po jajima gdje nadležni pokušavaju da ne slome nijedno jaje, a teško je u sukobljenim interesima izaći iz svega toga - rekao je Đogo.

Kapital

Marko Đogo je stava da je privatni kapital mnogo efikasniji i da bi država prepuštanjem privatnoj inicijativi mogla znatno da poveća ukupni bruto domaći proizvod.

- Svjedoci smo da tamo gdje preovladava državna inicijativa imamo neekonomske interese koji utiču na poslovanje na način da je produktivnost rada niska - rekao je Đogo.